HULING PAALAM NI DR. JOSE RIZAL
ni Andres Bonifacio
12 pantig bawat taludtod
ni Andres Bonifacio
12 pantig bawat taludtod
Ito ang pagkasalin ni Andres Bonifacio sa sariling wika ng tulang Ultimo Adios ni Dr. Rizal na nasulat sa wikang Kastila
1
Pinipintuho kong Bayan ay paalam
lupang iniirog ng sikat ng araw,
mutyang mahalaga sa dagat Silangan
kaluwalhatiang sa ami'y pumanaw.
2
Masayang sa iyo'y aking idudulot
ang lanta kong buhay na lubhang malungkot;
maging maringal man at labis alindog
sa kagalingan mo ay akin ding handog.
3
Sa pakikidigma at pamimiyapis
ang alay ng iba'y ang buhay na kipkip;
walang agam-agam, maluwag sa dibdib,
matamis sa puso at di ikahapis.
4
Saanman mautas ay di kailangan,
sipres o laurel, liryo ma'y putungan,
pakikipaghamok at ang bibitayan
yaon ay gayundin kung hiling ng Bayan.
5
Ako'y mamamatay ngayong namamalas
na sa silanganan ay namamanaag
yaong maligayang araw na sisikat
sa likod ng luksang nagtabing na ulap.
6
Ang kulay na pula kung kinakaylangan
na maititina sa iyong liwayway,
dugo ko'y isabog at siyang ikinang
ng kislap ng iyong maningning na ilaw.
7
Ang aking adhika sapol magkaisip
nang kasalukuyang bata pang maliit
ay ang tanghalin ka at minsang masilip
sa dagat Silangan hiyas na marikit.
8
Natuyo ang luhang sa mata'y nunukal,
taas na ang noo't walang kapootan,
walang bakas kunot ng kapighatian
gabahid mang dungis niyang kahihiyan.
9
Sa kabuhayan ko ang laging gunita
maningas na aking ninanasa-nasa
ay guminhawa ka ang hiyaw ng diwa
paghingang pananaw ngayong bigla-bigla.
10
Ikaw'y guminhawa laking kagandahang
ako ay malugmok at ikaw'y matanghal,
hininga'y malagot, mabuhay ka lamang,
bangkay ko'y masilong sa 'yong kalangitan.
11
Kung sa libingan ko'y tumubong mamalas
sa malagong damo mahinhing bulaklak,
sa mga labi mo'y mangyaring ilapat,
sa kaluluwa ko halik ay igawad.
12
At sa aking noo nawa'y iparamdam
sa lamig ng lupa ng aking libingan
ang init ng iyong paghingang dalisay
at simpy ng iyong paggiliw na tunay.
13
Bayaang ang buwan sa aki'y ititig
ang liwanag niyang lamlam at tahimik,
liwayway bayaang sa aki'y ihatid
magalaw na sinag at hanging hagibis.
14
Kung saka-sakaling bumabang humantong
sa krus ko'y dumapo kahit isang ibon,
doon ay bayaang humuning hinahon
at dalitin niya payapang panahon.
15
Bayaan ang ningas ng sikat ng araw
ula'y pasingawin noong kainitan,
magbalik sa langit nang buong dalisay
kalakip ng aking pagdaing na hiyaw.
16
Bayaang sinuman sa katotong giliw
tangisan maagang sa buhay pagkitil;
kung tungkol sa akin ay may manalangin
idalangin Bayan yaring pagkahimbing.
17
Idalanging lahat yaong nangamatay,
nangagtiis hirap na walang kapantay,
mga ina naming walang kapalaran
na inihihibik ay kapighatian.
18
Ang mga nabao't pinapangulila,
ang mga bilanggong nagsisipagdusa,
dalanginin namang kanilang makita
ang kalayaang mong ikagiginhawa.
19
At kung sa madilim na gabing mapanglaw
ay lumaganap na doon sa libinga't
tanging mga patay ang nangaglalamay,
huwag bagabagin ang katahimikan.
20
Ang kanyang hiwaga'y huwag gambalain
kaipala'y dinig doon ang taginting,
tunog ng gitara't salteryo'y magsaliw,
ako, Bayan, yao't kita'y aawitin.
21
Kung ang libingan ko'y limot na ng lahat
at wala nang kurus at batong mabakas,
bayaang linangin ng taong masipag,
lupa'y asarulin at kanyang ikalat.
22
Ang mga buto ko ay bago matunaw
mauwi sa wala at kusang maparam,
alabok ng iyong latak ay bayaang
siya ang bahalang doo'y makipisan.
23
Kung magkagayon na'y aalintanahin
na ako sa limot iyong ihabilin
pagkat himpapawid at ang panganorin,
mga lansangan mo'y aking lilibutin.
24
Matining na tunog ako sa dinig mo,
ilaw, mga kulay, masamyong pabango,
ang ugong at awit, paghibik sa iyo,
pag-asang dalisay ng pananalig ko.
25
Bayang iniirog, sakit nyaring hirap,
Katagalugan kong pinakaliliyag,
dinggin mo ang aking pagpapahimakas;
diya'y iiwan ko sa iyo ang lahat.
26
Ako'y patutungo sa walang busabos,
walang umiinis at berdugong hayop;
Pananalig doo'y di nakasasalot,
si Bathala lamang doo'y haring lubos.
27
Paalam, magulang at mga kapatid,
kapilas ng aking kaluluwa't dibdib,
mga kaibigan bata pang maliit,
sa aking tahanang di na masisilip.
28
Pagpasalamatan at napahinga rin,
pa'lam estrangherang kasuyo ko't aliw,
paalam sa inyo, mga ginigiliw,
mamatay ay siyang pagkakagupiling.